Pochodzenie nazwisk żydowskich

Nazwiska żydowskie
Wsrod zydow przez bardzo dlugi okres nie istnialo cos takiego jak nazwisko - ktore by okreslalo przynaleznosc do danego rodu. Cos przypominajacego nazwisko dotyczylo jedynie Kohenow i Lewitow - potomkow kaplanow sluzacych w swiatyni przez prawo religijne traktowanych inaczej niz pozostali Zydzi a wiec naturalnie wyodrebnionych ze spolecznosci. Nawet w tym przypadku Kohen czy Lewi stanowilo dodatkowa informacje a dana osobe identyfikowalo imie i imie ojca (lub matki) tak wiec byl Abram ben Jichak (abraham syn Izaaka) Rywkie bat Sara (rebeka, corka Sary) itd. W przypadku konwertytow stosowano imie ojca - Abraham, konwertytek - Sara. W przypadku znanych ludzi dodawano miejsce z ktorego pochodza lub przydomek np Izaak Slepy, Nachman z Braclawia itd.
Przydomki Żydow w Polsce.
Z biegiem czasu przydomki zaczynaly stanowic rodzaj nazwiska kiedy syn byl nazywany przydomkiem ojca - byly to zarowno okreslenia typu bialy, czarny jak i okreslenia miejsca pochodzenia np Niemiec, Polak, czy zawodu danego czlowieka lub jego ojca np magid, rabinowic(z) (syn rabina) Takie sa najstarsze znane przydomki i nazwiska polskich zydow i wystepuja glownie w jezyku polskim ale takze w zydowskim i hebrajskim, np weiss, bialy, biela, Niemiec, Aszkenaz, Rybak, Fiszer, Wasserman, Walfisz itp
Wraz z migracja zydow z terenow Niemiec, Bawarii i Austrii pojawia sie wiecej nazwisk pochodzacych jeszcze z poprzednich miejsc osiedlenia dosc typowych jak np slynni Rotschild (czerwowy szyld) Oppenheim (otwarty dom)ale i wiele poetyckich takich jak Szternharc, Grinsztajn, Goldberg, Kronenberg, Grinbaum, Weintraub itd upowszechniaja sie tez nazwiska zwiazane z pochodzeniem z danego rodu - Lewin, Kohen, Kaganowicz
W momencie kiedy pojawiaja sie Zydzi niekrolewscy wielu z nich nazywanych jest od miejscowosci w ktorych zamieszkuja lub nazwisk ich wlascicieli np Winnicki,
Zydzi Polscy dlugo przed zaborami w wiekszosci juz mieli nazwiska. Zmieniali je w uzasadnionych przypadkach np chrztu i adopcji przez rodzine szlachecka. Przyjmowali wowczas nazwisko szlachcica, ktory te adopcje przeprowadzil - stad tak duzo zydowskich, Branskich, Branickich, Baranowskich itd. Nowe nazwisko moglo tez wiazac sie z faktem chrztu - Krzyzanowski, Nowak, Nowicki, Nowinski, Polak, Dobrowolski itd lub z data, Kwietniewski, Majewski itp Dla przykladu wiekszosc Frankistow ktorzy przyjeli chrzest w 1795 przyjela nazwisko Majewski poniewaz stalo sie to w maju.
Tak wiec dlugo przed zaborami wielu Zydow mialo nazwiska brzmiace z polska. Sam fakt nadawania nazwisk przez wladze panstw zaborczych wiaze sie z masowym naplywem na tereny polskie zydow rosyjskich po wprowadzeniu strefy osiedlenia. niektorym z nich dawano szanse wyboruu nazwiska z reguly jednak odbywalo sie to arbitralnie. Z tego okresu pochodza nazwiska o zrodloslowie wywodzacym sie od nazw duzych miast np Warszawski, Warszauer, Krakauer, Krakowski, Poznanski oraz w wiekszosci nazwiska zwiazane z imieniem ojca lub jego zawodem np Abramowicz, Jakubowicz, Rabinowicz, lub pochodzeniem z Lewich lub Kohenow - Lewinski, Lewinson, Kaganowski, itp. W okresie miedzywojennym wraz z postepujaca laicyzacja srodowisk zydowskich i asymilacja wiele osob zmienialo nazwiska na brzmiace z polska niezaleznie od faktu przyjmowania chrztu lub nie. Z reguly odbywalo sie to na zasadzie tlumaczenia brzmiacego zydowsko nazwiska na polski lub przyjmowania popularnego nazwiska Nowak lub Kowalski.
Po wojnie wiele osob zdecydowalo sie na zmianie nazwiska po czesci ze strachu przed przesladowaniami, po czesci z checi calkowitej asymilacji, a wsrod czlonkow partii i zolnierzy LWP - z nakazu odgornego. Wiele z tych osob wlasciwie nie musialo zmieniac nazwiska. Wystarczylo by pozostaly przy nazwisku jakim sie poslugiwaly w czasie wojny. Z reguly bylo to nazwisko fikcyjne ze sfalszowanych dokumentow lub nazwisko i imie zmarlej osoby ktojej dokumentami sie poslugiwali, stad pochodzi np nazwisko mojej rodziny. Inne rejestrowaly jako nazwisko swoj pseudonim z czasow okupacji, lub po prostu wymyslaly w miare wiarygodne nazwisko. Musze tutaj poprawic kolege piszacego o osobach poslugujacych sie nazwiskami znanych arystokratow. Najprawdopodobniej to byly ich wlasciwe zydowskie nazwiska a nie zmienione. Noszenie takiego nazwiska w okresie stalinizmu z miejsca sugerujacego kazdemu ze dana osoba jest zydem lub co glupszym funkcjonariuszom ze arystokrata, nie bylo raczej dobrym pomyslem w czasach stalinizmu.
Podsumowujac. Oprocz nazwisk charakterystycznych Dla zydow wlasciwie trudno powiedziec o czyms takim jak nazwisko zydowskie. Polak noszacy nazwisko Weintraub czy Lewinski mogl miec zydowskich przodkow 60 lat temu albo 300 lat temu. Z kolei Polak noszacy nazwisko Branski, Baranowski, Krzyzanowski, Nowak, Kowalski, Kapusta, Polak ma mniej wiecej takie same szanse na przodkow zydowskich jak poprzednio wymieniony. Sa to nazwiska popularnie nie tylko wsrod wspolczesnych Żydow Polski ale i wsrod przedwojennej emigracji.